نوروفیدبک برای ورزشکاران به عنوان یک تمرین ذهنی محسوب می‌شود که می‌تواند در کنار آمادگی‌های جسمانی کمک کننده باشد. این روش درمانی یک فناوری نوین است که به ارزیابی عملکرد مغز و بدن می‌پردازید. داده‌های حاصل از نوروفیدبک کمک می‌کند تا مهارت‌های عملکردی ذهنی و جسمی توسعه پیدا نماید.
سال‌های بسیاری است که محققان عقیده دارند جهت کسب موفقیت‌های خارق العاده به جز آمادگی‌های جسمانی، تجهیزات ورزشی پیشرفته و تمرینات مداوم لازم است تا از لحاظ ذهنی نیز آماده باشید. به همین دلیل است که ورزشکاران حرفه‌ای از درمان‌های تقویت کننده مغز که با نام نوروفیدبک شناخته می‌شوند بهره می‌گیرند.
نوروفیدبک چگونه به ورزشکاران کمک می‌نماید؟
برخلاف یک ردیاب ضربان قلب که فقط می‌تواند فعالیت قلبی را مورد بررسی قرار دهد و هیچ تاثیری در عملکرد آن ندارد، نوروفیدبک می‌تواند علاوه بر بررسی عملکرد عصبی به کالیبراسیون مجدد سیستم عصبی خودمختار نیز بپردازد. سیستم عصبی خودمختار فرآیندهای فیزیولوژیکی غیرارادی مانند ضربان قلب و فشار خون را تنظیم می‌نماید. نوروفیدبک به گونه‌ای عمل می‌کند که سیستم عصبی بتواند فقط در موارد ضروری ضرباف قلب و فشار خون را بالا ببرد.
در واقع سیستم عصبی ورزشکاران آموزش می‌بیند تا منطبق بر فعالیت‌های جسمانی شدیدی که دارند، انعطاف پذیری بیشتری داشته باشند.
به عنوان مثال یک ورشکار حرفه‌ای که گلف بازی می‌کند با نوروفیدبک آموزش می‌بیند تا یاد بگیرد در هنگام اضطراب، مکانیسم‌های طبیعی بدن در این شرایط را کنترل نماید.
برخی از مکانیسم‌هایی که در هنگام استرس و اضطراب فعال می‌شوند عبارتند از:
- بالا رفتن ضربان قلب
- عرق کردن کف دست
- تنگی نفس
هر کدام از این موارد برای یک ورزشکار در هنگام یک مسابقه‌ی ورزشی مهم می‌تواند فاجعه‌بار باشد و منجر به شکست او شود.
مزایای نوروفیدبک برای ورزشکاران
- برطرف کردن استرس و اضطراب: اضطراب یکی از احساساتی است که می‌تواند منجر به عملکرد منفی ورززشکاران در هنگام مسابقات ورزشی شود. نوروفیدبک با تثبیت خلق و خو می‌تواند توانایی مقابله با استرس را افزایش دهد.
- کاهش زوال عقل: با بالا رفتن سن بخش‌هایی از مغز که حافظه را در کنترل دارند به صورت طبیعی کند می‌شوند. نوروفیدبک به مغز کمک می نماید تا عملکرد بهتری داشته باشد.
- برطرف نمودن اختلالات خواب: خواب به صورت مستقیم می‌تواند بر تمام عملکردهای روزمره‌ی ورزشکاران تاثیر داشته باشد. سلامت جسمی به دنبال خواب شبانه تامین می‌شود تا ترمیم و ریکاوری صورت بگیرد. نوروفیدبک می‌تواند کیفیت خواب را بهبود ببخشد.
- بهبود تمرکز: عملکردهای ورزشی موجب بار سنگینی برای مغز می‌شوند، در همین زمان حفظ تمرکز برای جلوگیری از حواس پرتی و انجام تمرینات می‌تواند سخت باشد. نوروفیدبک توانایی‌های مغز جهت استقامت در مسیر قهرمانی را افزایش می‌دهد.
- بازیابی عملکرد مغز پس از آسیب مغزی: آسیب مغزی می‌تواند به دلیل یک ضربه حین ورزش و یا در طی یک حادثه‌ی جداگانه پیش بیابد. گاهی اوقات نیز ضربه‌های تکراری در مدت زمان طولانی می‌تواند موجب آسیب‌های مغزی شود (به عنوان مثال ضربه‌هایی پی در پی که در هنگام مسابقات فوتبال به سر بازیکنان وارد می‌شود). آسیب مغزی علاوه بر مشکلات جسمی مانند تشنج، عدم تعادل و مشکلات عملکردی می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی و بی‌خوابی شود. نوروفیدبک به مغز آموزش می‌دهد تا عملکرد طبیعی خود را بازیابی نماید.
سایر مزایای نوروفیدبک برای ورزشکاران عبارت است از:
- افزایش سرعت تصمیم گیری
- افزایش هماهنگی بین ذهن و جسم
- برقراری تعادل
- افزایش آرامش
- بهبود عملکرد ورزشی
مکانیسم عملکرد نوروفیدبک
مغز فرآیندهای لازم برای یادگیری، احساسات و انگیزه را تا حدودی به صورت خودکار در کنترل دارد. مهارت‌های اجرایی مانند توجه، تمرکز و تصمیم گیری، تحت لوب‌های فرونتال و برقراری ارتباط با سایر نواحی مغز انجام می‌شود.
امواج مغزی تمام حرکات و احساسات ما را در کنترل دارند. اگر امواج مغزی خیلی سریع و یا خیلی آهسته حرکت کنند ممکن است احساسات ما به صورت غیرطبیعی بروز نمایند. نورفیدبک به صورت طبیعی و بدون نیاز به هیچ گونه دارویی به بدن کمک می‌نماید تا امواج غیرطبیعی مانند امواج خیلی سریع و یا امواج خیلی آهسته را شناسایی نماید و آنها را به محدوده‌ی نرمال برستاند.
دستگاه نوروفیدبک در گذشته فقط جهت رسیدگی به برخی اختلالات بالینی مورد استفاده قرار می‌گرفت اما در حال حاضر جهت تقویت عملکرد مغز در بسیاری از جنبه‌ها مانند کمک به ورزشکاران جهت عملکرد بهتر مورد توجه قرار گرفته است.
جلسات نوروفیدبک برای ورزشکاران
ابتدا توسط دستگاه‌های تصویربرداری پیشرفته، عملکرد عصبی به صورت سه بعدی بررسی می‌شود تا مشخص شود هر قسمت مغز چگونه عمل می‌کند. این بررسی ممکن است در هنگام تماشای یک فیلم و زمانی که ذهن شما درگیر فیلم است و یا دچار حواس پرتی می‌شود بررسی شود.
سپس از این اطلاعات جهت برنامه‌های هدفمند به صورت منحصر به فرد ایجاد می‌شود. نوروفیدبک ilf می‌تواند به صورت‌های مختلفی برای ورزشکاران اجرا شود به عنوان مثال:
- تحریک عصبی ترانس جمجمه
- بیوفیدبک
- درمان‌های جسمی
- تغذیه شخصی
- مکمل‌هایی برای کاهش التهاب
- روان درمانی و …
خلاصه مقاله
ورزشکاران چه ورزشکاران حرفه‌ای و چه ورزشکاران آماتور با چالش‌های جسمی و روحی منحصر به فردی روبرو هستند. اوج عملکرد ورزشی علاوه بر تمرین منظم به تمرکز ذهنی نیز نیاز دارد. نوروفیدبک یکی از روش‌هایی است که می‌تواند با بهبود عملکرد مغز در این مسیر به ورزشکاران کمک نماید.
